تاثیر خصوصیات رویشگاه بر مقدار تولید مان ترنجبین از گیاه خارشتر (alhagi persarum) در مراتع گناباد

لازمه مدیریت صحیح رویشگاه گیاهان مهم مرتعی، شناخت جنبه های مختلف خصوصیات رویشگاه و رابطه آن با تولید محصول است. هدف این تحقیق، مطالعه تأثیر خصوصیات رویشگاه شامل ویژگی های توپوگرافی، خصوصیات خاک و گیاه بر مقدار تولید مان ترنجبین در رویشگاه¬های خارشتر در مراتع گناباد در جنوب استان خراسان رضوی بود. این تحقیق در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تیمار شامل رویشگاه¬های خارشتر واقع شده در کوه، کوهپایه، دشت و حاشیه زمین زراعی با سه تکرار انجام شد. برای تعیین مقدار تولید ترنجبین، در هر رویشگاه ترانسکت به طول 100 متر و به فاصله 50 متر از یگدیگر استفاده شد. بر روی هر ترانسکت پنچ پلات چهار متر مربعی به فاصله 20 متری از هم دیگر جانمایی شد. در محل هر ترانسکت، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب زمین و جهت شیب اندازه گیری و یادداشت شد. در هر پلات، مان ترنجبین تولید شده در هر پایه خارشتر، ارتفاع بوته از سطح زمین، قطر تاج پوشش و تراکم اندازه گیری شد. به علاوه، در هر ترانسکت یک نمونه خاک از عمق صفرتا 30 سانتی¬متری خاک برداشت شد. نمونه های خاک، برای تعیین مقدار ماده آلی و رطوبت آزمایش شدند. داده ها با استفاده از آزمون تجزیه واریانس یک طرفه تجزیه و تحلیل شد. برای تفکیک میانگین-های دارای تفاوت معنی¬دار، از آزمون دانکن در سطح اطمینان 95% استفاده شد. برای بررسی وجود یا عدم وجود رابطه آماری بین متغیرها و هم چنین قدرت رابطه، از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. مقدار تولید مان ترنجبین در رویشگاه دشت بیشتراز رویشگاه حاشیه زمین زراعی، کوهپایه و کوه بود، همچنین مقدار تولید مان ترنجبین در رویشگاه حاشیه زمین زراعی بیشتر از رویشگاه کوهپایه و کوهپایه بیشتر از کوه بود. ارتفاع از سطح دریا بر میزان تولید مان ترنجبین تاثیر مشخصی نداشت (0/05 < p). ولی شیب بر میزان تولید مان ترنجبین تاثیر منفی داشت (0/05 > p). بین خصوصیات بیولوژیکی گیاه، ارتفاع گیاه از سطح خاک تاثیر مشخصی بر تولید مان ترنجبین نداشت (0/05 < p). ولی با افزایش قطر گیاه میزان تولید مان ترنجبین افزایش یافت (0/05 > p).از بین خصوصیات خاک، مواد آلی و رطوبت خاک، مواد آلی تاثیر مشخصی بر تولید مان ترنجبین نداشت (0/05 < p). ولی با افزایش رطوبت، میزان تولید مان ترنجبین افزایش یافت(0/05> p). و از این تحقیق نتیجه شد که بهترین رویشگاه برای تولید مان ترنجبین رویشگاه دشت است.